گسیل‌ های صوتی اعوجاجی گوش (DPOAE)

همچنان که در قسمت مربوط به آزمایش گسیل‌های صوتی گوشی گفته شده است، گسیل‌های صوتی گوش را می‌توان به شیوه‌های مختلفی برانگیخت و ثبت کرد. در یکی از این روش‌ها، از محرک صوتی استفاده می‌شود که متشکل از دو تون خالص با فرکانس و شدت مختلف می‌باشد. این دو صدا همزمان با همان به گوش ارایه می‌شود و اختلاف فرکانس بین این دو صدا و نیز اختلاف شدت آن‌ها باید طبق اصولی باشد تا گسیل‌های اعوجاجی از سوی سلول‌های مووی خارجی تولید و به سمت بیرون انتشار یابد. پروب کوچکی درون گوش فرد قرار داده می‌شود و دو تون خالص از سوی این پروب درون گوش فرد تولید شده و به سمت گوش ارسال می‌شود و میکروفن پروب درون گوش روشن است و تمامی صداهای درون گوش را ضبط و ثبت می‌کند. منطق این را بیان می‌کند که چون درون گوش دو تون خالص با فرکانس مشخصی تولید می‌شود، پس صدایی که به وسیله‌ی میکروفن ضبط و ثبت می‌شود نیز فقط باید متشکل از این دو تون و نیز سر و صدا و نویزهای مزاحمی همچون تکان خوردن فرد آزمایش شونده در هنگام آزمایش و یا نفس کشیدن او باشد. ولی وقتی نتایج بررسی می‌شود معلوم می‌گردد که علاوه بر آن دو تون خالص و نویزهای مزاحم، تون های خالص دیگری وجود دارند که از لحاظ ویژگی‌های صوتی کاملا متفاوت با نویزهای مزاحم هستند و انگار سیستمی به صورت هدفمند مشغول تولید آن‌ها است. به این تون‌های خالص اضافی، محصولات اعوجاجی گوش گفته می‌شود. وقتی دو تون خالص به درون گوش ارایه می‌شود و این دو تون به حلزون گوش می‌رسند، درون حلزون با همدیگر واکنش داده و تعاملاتی می‌کنند و در اصل صدا اعوجاج‌هایی (دست‌خوردگی‌هایی) رخ می‌دهد که نتیجه‌ی این واکنش‌ها و تعاملات، تولید تون‌های خالصی می‌شود که با فرکانس مشخصی و به صورت صدا به بیرون ساطع می‌شوند. به این تون‌ها که در اثر این گونه دست‌خوردگی‌ها و اعوجاج‌ها ایجاد می‌شود، محصولات اعوجاجی حلزون گفته می‌شود. همچون پدر مادری که با تعامل هم صاحب بچه‌هایی می‌شوند، دو تون خالصی که از سوی پروب به درون گوش ارسال می‌گردد، در حلزون گوش با همدیگر وارد تعامل شده و فرآورده‌ها و محصولاتی را پدید می‌آورند که قبلا وجود نداشت. جالب اینجاست که فرکانس و شدت این محصولات اعوجاجی بسیار متنوع است و وابسته به اختلاف شدت و فرکانس بین دو تون خالصی است که از سوی پروب به درون گوش ارسال می‌شود. دستگاه با استفاده از پردازش‌های خاصی، نویزهای مزاحم دیگری که درون گوش هستند، همچون سر و صدایی که از بیرون به درون گوش راه یافته‌اند و یا نویزهای ناشی از خود بدن همچون حرکت خون در رگ‌ها، صدای نفس کشیدن فرد، صدای ناشی از تحرک فرد و … حذف می‌گردد و آنچه که می‌ماند، صداهای اعوجاجی است که صرفا از سوی حلزون، و در حقیقت از سوی سلول‌های مویی خارجی، به بیرون گسیل شده‌اند. به این نوع گسیل ثبت شده، گسیل‌های صوتی اعوجاجی گوش (DPOAE) گفته می‌شود. به این علت به آن‌ها اعوجاجی گفته می‌شود که در اساسا از ابتدا وجود نداشته‌اند و در اثر اعوجاج‌های رخ داده بر روی صدا درون حلزون ایجاد می‌شوند.

نحوه‌ی انجام آزمایش DPOAE

در این آزمایش، فرد باید آرام و بدون حرکت باشد. معمولا نشسته باشد، بهتر است و در نوزادان بهتر است آزمایش در حالتی انجام شود که کودک درون گهوراه و یا در آغوش والدین خود خواب است. پروب کوچکی درون گوش فرد قرار داده می‌شود و قطار ترکیبی از دو تون خالص به صورت مداوم درون گوش پخش می‌شود. صداهای درون گوش توسط میکروفن جمع‌آوری و ضبط می‌شود. سپس دستگاه با نرم افزار خاصی این نمونه‌های ضبط و ثبت شده را بررسی کرده و سر و صداها و نویزهای مزاحم را بررسی کرده و تا حد امکان آن را کم و یا پاک می‌کند و درنهایت پاسخ گسیل صوتی گوش را به صورت نموداری نشان می‌دهد که DP Gram نام دارد. معمولا در این نمودار، پاسخ DPOAE به صورت نسبت سیگنال به نویز (SNR)[2] برای نواحی فرکانسی مختلف نشان داده می‌شود. منظور از سیگنال همان DPOAE است و منظور از نویز همان سر و صداها و نویزهای مزاحمی است که علاوه بر پاسخ درون گوش هستند و با دامنه‌ی اندکی ثبت شده‌اند. هر چقدر فاصله‌ی سیگنال (DPAOE) با نویز بیشتر باشد، با احتمال بالایی می‌توان گفت که پاسخ ثبت شده واقعی است و نویز نمی‌باشد. حداقل SNR قابل قبول برای یک نوزاد در آزمایش DPOAE این است که میزان SNR برابر با 6 دسی بل و یا بیشتر باشد. این میزان برای فرد بزرگسال در حد 3 دسی بل است. علت اینکه در نوزادان و کودکان، میزان SNR قابل قبول بیشتر از بزرگسالان است این می‌باشد که دامنه و اندازه‌ی پاسخ DPOAE در نوزادان و کودکان همیشه بیشتر از بزرگسالان است.

البته معیارهای دیگری به جز میزان SNR در نظر گرفته می‌شود که از سوی ادیولوژیست و بنا به صلاحدید و نیاز بالینی انتخاب و بررسی می‌شود.